پولیپ بینی ، توده ای نرم و غیرسرطانی در بینی است که در سینوس ها و مسیر غشای مخاطی بینی به صورت غیر عادی رشد می کند و منجر به اختلالات تنفسی می گردد. در این مطلب از دکتر مهناز شکروی (داروساز) قصد داریم به علائم پولیپ بینی و راههای درمان آن بپردازیم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
پولیپ بینی چیست؟
پولیپ بینی یک زائده خوش خیم و کوچک اشک مانند در محل حفره سینوس یا مسیر هوای بینی است. در بعضی افراد پولیپ به شکل انگورهای پوست کنده کوچک مشاهده می شود. پولیپ در نتیجه مسائل متعدد و مختلف ایجاد می شود. برخی موارد تاثیرگذار بر ایجاد این مشکل عبارتند از: ورم طولانی مدت بافت بینی، سینوزیت مزمن، آلرژی، تنگی نفس یا آسم، و نیز در نتیجه عوارض جانبی مصرف بعضی داروهای خاص.حساسیت به قارچ‌ها،فیبروز کیستی نیز از دیگر علل ابتلا به پولیپ بینی است.
پولیپ های بینی از نظر اندازه با یکدیگر متفاوت هستند. توده های کوچک در این حالت معمولاً به علت نداشتن علائم خاص قابل توجه نیستند. اما پولیپ های بزرگتر، با توجه به اینکه می توانند باعث مسدود شدن مسیر هوای بینی و تاثیرگذاری بر توانایی تنفسی و نیز مستعد کردن فرد برای ابتلا به سینوزیت شدید یا مزمن شوند، می توانند ناراحتی زیادی را برای بیمار ایجاد نمایند.یکی از روش های درمان سینوزیت هم انجام عمل جراحی سینوزیت می‌باشد.
علت ریشه‌ای پولیپ بینی چیست؟
افراد مبتلا به عفونت‌های سینوسی مزمن بیش از کسانی که علائم ملایم‌تری دارند در خطر دچار شدن به پولیپ هستند. البته، عارضه‌ها و اختلالات دیگری نیز وجود دارند که به بروز پولیپ‌های بینی کمک می‌کنند:
آسم: تنگی و تورم مسیرهای هوا
حساسیت به مسکن‌ها: التهاب حفره‌های بینی بعد از مصرف ایبوپروفن (که معمولاً در داروهای بدون نسخه مثل مورتین و آدویل وجود دارد) و ناپروکسن (که معمولاً در آلوِ وجود دارد)
حساسیت به قارچ‌ها: التهاب بعد از واکنش به ذرات قارچی در محیط‌های داخل و خارج از خانه.
فیبروز کیستی: یک اختلال ناشی از جهش ژنی است که در آن غشاء سینوس‌ها مقدار بسیار زیادی موکوس غلیظ تولید می‌کنند؛ مبتلایان به فیبروز کیستی 40% بیشتر از سایرین در خطر ابتلا پولیپ‌های بینی قرار دارند.
سندرم چرگ- اشتراوس: سندرم نادری که باعث تورم رگ‌های خونی می‌شود.
خصوصیات سیستم ایمنی: اشخاصی کهDNA آن‌ها حامل یک پرموتاسیون ژنتیکی مرتبط با عملکرد خاصی از سیستم ایمنی بدن است که باعث ایجاد پولیپ می‌شود، بیشتر در معرض ابتلا به پولیپ‌های بینی هستند.
علائم پولیپ بینی
این عارضه با تحریک و تورم (التهاب) پوشش مجرای بینی و سینوس ها همراه است که بیش از 12 هفته طول می کشد (سینوزیت مزمن). البته این بدان معنی نیست که هر کس سینوزیت مزمن دارد، دارای پولیپ است.
پولیپ‌های بینی به خودی خود نرم و فاقد حس هستند، بنابراین اگر کوچک باشند، ممکن است فرد اصلا متوجه آن نشود. توده های چندتایی یا یک پولیپ بزرگ ممکن است مجاری بینی و سینوس ها را مسدود کند.
علائم و نشانه های رایج سینوزیت مزمن همراه با پولیپ بینی عبارتند از:
▪ آبریزش بینی
▪ گرفتگی مداوم
▪ کاهش یا عدم حس بویایی
▪ از دست دادن حس چشایی
▪ احساس درد صورت یا سردرد
▪ درد در دندان های بالایی
▪ احساس فشار روی پیشانی و صورت
▪ خرناس در خواب
▪ خونریزی های مکرر بینی
بسیاری از افراد در زمان مراجعه برای جراحی بینی متوجه این مشکل در بینی خود می‌شوند. زیرا علائمی تا قبل از آن زمان نداشتند که اذیت کننده باشد. گاه برخی افراد دارای علائم آزار دهنده تنگی نفس هستند که خصوصا در هنگام خواب بسیار اذیت می‌شوند و بسیاری از فعالیت های روزمره برایشان سخت شده است. در ادامه به علائمی شایع از پولیپ بینی اشاره خواهیم داشت:
▪ خارش اطراف چشم ها و بین دو ابرو
▪ اختلالات چشایی و بویایی
▪ احساس خفگی در خواب
▪ احساس بوی بد در بینی
▪ حساسیت به بوی عطر
▪ عفونت سینوسی
▪ خشکی بینی
▪ عطسه ممتد
▪ درد پیشانی
▪ آبریزش بینی
▪ خروپف
در حدود 75% بیماران، مشکلات بویایی را دارند. پولیپ های بینی، افراد را مستعد ابتلا به سینوزیت مزمن می کند.
روش تشخیص پولیپ بینی
روند تشخیصی با یک تاریخچه سلامت کامل و معاینه فیزیکی شروع می‌شود. پزشک بینی شما را معاینه خواهد کرد. آن‌ها ممکن است بتوانند پولیپ‌ها را با یک ابزار ساده روشن ببینند. البته درمانگر به اطلاعات بیشتری در مورد سینوس‌ها و حفره بینی شما نیاز دارد. آن‌ها ممکن است سعی کنند محرک خاص پولیپ، مانند: آلرژی‌های خاص را تشخیص دهند. ممکن است نیاز به آزمایش‌هایی مانند:
▪ آندوسکوپی بینی
پزشک متخصص یک لوله بلند و قابل انعطاف را در بینی شما قرار می‌دهد. لوله در انتهای آن چراغ دارد. این یک نمای دقیق از داخل بینی و سینوس‌های شما می‌دهد.
▪ سی تی اسکن
این در صورتی انجام می‌شود که تشخیص واضح نباشد. اشعه ایکس از بینی شما عبور می‌کند و تصاویری ایجاد می‌کند که توسط کامپیوتر تجزیه و تحلیل می‌شوند.
▪ ام آر آی
در صورت نیاز به تصویربرداری بیشتر این کار انجام می‌شود. یک دستگاه MRI از یک میدان مغناطیسی برای ایجاد تصویری از ساختارهای داخل بدن شما استفاده می‌کند.
▪ تست آلرژی
این کار برای تشخیص آلرژی انجام می‌شود.
▪ بیوپسی پولیپ
این اغلب تنها در صورت نیاز برای رد رشد سرطانی انجام می‌شود. پزشک معالج بخشی از پولیپ را به عنوان نمونه بر می‌دارد یا اصطلاحاً نمونه برداری می‌کند. آزمایش می‌شود تا نتیجه سرطانی بودن یا نبودن آن مشخص شود.
روش های درمان غیر جراحی پولیپ
قطره های استروئیدی: قطره های حاوی استروئید سبب کاهش التهاب و کوچک شدن پولیپ های داخلی بینی می شود. استفاده از این قطره ها به روش توصیه شده توسط پزشک عوارضی نخواهد داشت.
قرص های استروئیدی: این دسته از قرص ها تنها به هنگام بزرگ شدن پولیپ بینی و ایجاد مشکلات جدی و اساسی در بیمار توسط پزشک تجویز می شود. استفاده طولانی مدت از قرص های استروئیدی دارای عوارضی همچون پوکی استخوان، فشار خون، دیابت و غیره می باشد.
داروهایی که برای درمان پولیپ بینی استفاده می شوند
اسپری های کورتیکواستروئید بینی : این مورد اغلب تاثیرگذارترین درمان برای پولیپ ها شمرده می شود و برای استفاده طولانی مدت ، خطری را ایجاد نمی کنند. این اسپری ها همچنین به کوچک کردن این زائده ها و کاهش التهاب در راه های هوایی کمک می نمایند.
قرص مونته لوکاست (سینگولار) : برای افرادی تجویز می شود که به آسم آلرژیک یا تب یونجه مبتلا هستند. این ماده همچنین علائم پولیپ بینی را نیز آرام می کند.
شستشو با سرم سالین : این سرم به حفره های بینی و سینوس وارد می شود تا این زائده ها را مدیریت نماید. گاهی اوقات بهترین جراح بینی تهران سرمی را تجویز می کند که حاوی استروئید موضعی باشد.
آنتی بیوتیک : در صورتی که پولیپ به عفونت سینوسی منجر شود ، ممکن است به مصرف آنتی بیوتیک های خوراکی نیاز داشته باشید.
آنتی هیستامین : این دارو می تواند به آرام کردن علائم آلرژی نیز کمک می کند. برخی افراد در کنار این بیماری ، این علائم را نیز تجربه می کنند.
جراحی پولیپ بینی چگونه عمل می کند ؟
در جراحی پولیپ بینی ، پولیپ ها از پوشش بینی و مجاری سینوسی برداشته می شوند. روند مورد نیاز ، به موقعیت و محل قرار گرفتن پولیپ ها وابسته است. در خصوص پولیپ هایی که در جلوی بینی قرار گرفته اند ، پزشک می تواند آن ها را در مطب خود با استفاده از ابزاری به نام میکرودبریدر بردارد. با استفاده از این ابزار ، پولیپ ها به طور همزمان ، شل شده و به بیرون مکیده می شوند. گاهی بهترین جراح بینی پولیپ ها را با استفاده از یک گیره مخصوص کوچک بر می دارد. این فرایند ، پلیپکتومی درون بینی نامیده می شود.
در پولیپ هایی که اندازه آن ها بسیار کوچک بوده و به شکل متراکم ، در موقعیتی عمیق تر در داخل حفره بینی قرار گرفته اند ، پولیپکتومی در اتاق جراحی ، تحت بیهوشی انجام می شود. در این جراحی حداقل تهاجمی ، پزشک از یک اندوسکوپ ، یک لوله کوچک متصل به یک منبع نور و دوربین در یک طرف ، استفاده می کند. پزشک با استفاده از اندوسکوپ ، پولیپ ها را شناسایی کرده و با کمک ابزاری کوچک ، آن ها را برمی دارد.
